Liczebniki włoskie porządkowe

Liczebniki porządkowe od primo (pierwszy) do milliardesimo (miliardowy).

Liczebniki główne po włosku, czyli jeden, dwa, trzy...

Liczebniki główne w języku włoskim od jedynki do dwóch miliardów. Większych liczb nie ma potrzeby znać, chyba, że Włosi zrezygnują z Euro i wrócą do lira.

Avere (mieć, posiadać) - odmiana w czasie teraźniejszym

Drugim obok czasownika essere ważnym czasownikiem nieregularnym jest avere, co znaczy mieć, posiadać. Poniżej odmiana w czasie teraźniejszym:

Mi chiamo... Przedstawianie się po włosku

Bezokolicznik przedstawiać się po włosku to chiamarsi.

Odmiana w czasie teraźniejszym wygląda następująco (kursywą zapisano zaimki osobowe)

Arrivederci! Addio! - czyli pożegnania po włosku

Wczoraj były przywitania, więc dzisiaj 9 zwrotów na pożegnanie:

Arrivederci! - Do widzenia!

Addio! - Żegnaj!

Ci vediamo! - Do zobaczenia!

Ci vediamo domani! - Do zobaczenia jutro!

A presto! - Do zobaczenia wkrótce!

A domani! - Do jutra!

A stasera! - Do zobaczenia dziś wieczorem!

Ciao! - Cześć! [widzimy, że stosujemy ten zwrot, analogicznie jak w języku polskim, na przywitanie i pożegnanie]

Buonanotte! - Dobranoc!

Opracowano na podstawie: Edyta Nawrot, Barbara Sosnowska, Roman Sosnowski, Podręczny słownik włosko-polski, polsko-włoski, Kraków 2007, s. 396.

Ciao! Buongiorno! - czyli przywitania po włosku

Przywitania po włosku (w nawiasach kwadratowych pisownia)

Ciao! ['czao] Cześć!

Salve! ['salve] Witam!

Buongiorno! [błon'dżorno] Dzień dobry!

Buonasera! [błona'sera] Dobry wieczór!

Dni tygodnia po włosku

Dzisiaj siedem słówek - dni tygodnia w języku włoskim.

Ciekawa sprawa jest z sobotą. W wielu językach nazwa tego dnia tygodnia nawiązuje do rzymskiego boga Saturna (chociażby angielska Saturday), tymczasem nazwa włoska wywodzi się z hebrajskiego shabbatu.

poniedziałek - lunedì

wtorek - martedì

środa - mercoledì

czwartek - giovedì

piątek - venerdì

sobota - sabato

niedziela - domenica

Miesiące po włosku

Miesiąc w języku włoskim to mese.

Same nazwy ze względu na łacińskie korzenie są bardzo łatwe do zapamiętania.

styczeń - gennaio

luty - febbraio

marzec - marzo

kwiecień - aprile

maj - maggio

czerwiec - giugno

lipiec - luglio

sierpień - agosto

wrzesień - settembre

październik - ottobre

listopad - novembre

grudzień - dicembre

Odmiana czasownika "być" (essere) w czasie teraźniejszym

Dzisiaj odmiana czasownika "być" w czasie teraźniejszym.

LICZBA POJEDYNCZA

1. ja jestem - io sono

2. ty jesteś - tu sei

3a. on jest - lui è

3b. ona jest - lei è

LICZBA MNOGA

1. my jesteśmy - noi siamo

2. wy jesteście - voi siete

3. oni są - loro sono

Nie rozumiem po włosku. Non parlo italiano

Dzisiaj kilka zwrotów, które przydatne na samym początku. Mam nadzieję, że kiedyś będzie można z nich zrezygnować.

"Nie rozumiem po włosku". Non parlo italiano. 


Możemy w takiej sytuacji próbować porozumieć się w innym języku. "Mówisz po angielsku?" Parla inglese?


Czasami, mimo wszystko, trzeba będzie użyć tego zwrotu. "Nie rozumiem" Non capisco

A może jednak uda się trochę zrozumieć? "Proszę powtórz" Puó ripetere?

Przydatne pytanie. "Jak powiedzieć to po włosku?" Come si dice in italiano?

Znając południowców, bez tego się nie obejdzie. "Wolniej, proszę" Piu lentamente, per piacere

I najdumniejszy ze zwrotów. "Mówię trochę po włosku" Parlo poco italiano

Znaki interpunkcyjne po włosku

Znajomość słownictwa z zakresu znaków interpunkcyjnych to coś bez czego można spokojnie przeżyć, ale czemu nie nauczyć się kilkunastu słówek więcej?

1. apostrof - APOSTROFO

2. cudzysłów - VIRGOLETTE

3. dwukropek - DUE PUNTI

4. gwiazdka, odsyłacz - ASTERISCO

5. kropka - PUNTO

6. łącznik, dywiz - TRATTINO

7. myślnik, pauza - LINEETTA

8. nawiasy kwadratowe - PARENTESI QUADRE

9. nawiasy okrągłe - PARENTESI TONDE

10. nawiasy trójkątne - PARENTESI UNINCTE <AD ANGOLO>

11. przecinek - VIRGOLA

12. pytajnik - PUNTO INTERROGATIVO

13. wielokropek - PUNTINI

14. wykrzyknik - PUNTO ESCLAMATIVO

Opracowano na podstawie: Wojciech Meisels, Podręczny słownik włosko-polski, t. 2, Warszawa 1986.

Wymowa - podsumowanie

Wymowa w formie skondensowanej i uproszczonej:

c + a = ka
c + o = ko
c + u = ku

c + e = cze
c + i = czi


c + h + e = ke
c + h + i = ki


g + a = ga
g + o = go
g + u = gu


g + e = dże
g + i = dżi


g + h + e = ge
g + h + i = gi


g + n = ń


g + li = li

h = nieme

q + u = kł

s + c + a = ska
s + c + o = sko
s + c + u = sku


s + c + e = sze
s + c + i = szi


s + c + h + e = ske
s + c + h + i = ski

z = c, dz

Wymowa (7): Litera Z

Reguły, dotyczące wymawianie litery "z" (dzeta) są chyba najbardziej skomplikowane. Wymawia się albo jako "c", albo jako "dz". Niektórzy próbują ująć to w karby zasad, inny piszą krótko, że zależy to od źródłosłowu.

Na początek trzy zasady:

1. Z w końcówce -ZIONE (czytamy jako "c")

W końcówkach -zione "z" czytamy jako "c".

Przykłady:
azione - akcja
direzione - kierunek, zarząd
lezione - lekcja

2. ZZ (czytamy jako "c")

Podwójne "z" czytamy jako "c"

Przykłady:

palazzo - pałac
piazza - plac
tristezza - smutek

3. Z w końcówce -IZZARE (czytamy jako "dz")

Przykłady:
organizzare - organizować

Pozostałe reguły nie są tak przejrzyste, tym bardziej, że zbiera się trochę wyjątków. Dlatego zamiast reguł będzie trochę przykładów:

Z jako "dz"

Przykłady:
azzurro - niebieski
zanzara - komar
zuppa - zupa

Z jako "c"

Przykłady:
grazie - dziękuję
zucchero - cukier

Wymowa (6): Dyftong SC

Odnośnie dyftongu "sc" istnieją trzy zasady.

1. SC + A / SC + O / SC + U (czytamy jako "sk")

Jeżeli po dyftongu "sc" mamy samogłoski "a", "o", "u", to czytamy jako "sk", czyli odpowiednio "sca" [ska], "sco" [sko], "scu" [sku].

Przykłady:
pesca - brzoskwinia
scala - drabina
scarpe - buty
scodella - miska
scuola - szkoła

2. SC + E / SC + I (czytamy jako "sz")

Jeżeli po dyftongu "sc" mamy samogłoski "e", "i", to czytamy jako "sz", czyli odpowiedni "sce" [sze], "sci" [szi].

Przykłady:
sci - narty
uscita - wyjście

3. SC + HE / SC + HI (czytamy jako "sk")

Jeżeli po dyftongu "sc" mamy "h" oraz samogłoskę "e" albo "h" oraz samogłoskę "i", to czytamy jako "sk", czyli odpowiednio "sche" [ske] i "sche" [ski].

Przykłady:
schema - schemat
schermo - monitor
schiavo - niewolnik

Wymowa (5): Litera S

Literę "s" czyta się albo jako "s", albo jako "z". Reguły te można rozpisać na kilka stron, ale żeby było krótko i łatwo do zapamiętania:

1. S czytamy jako "z" przed spółgłoskami dźwięcznymi

Spółgłoski dźwięczne to b, d, g, l, m, n, r, v, czyli "sb" [zb], "sd" [zb], "sg" [zg], "sl" [zl], "sm" [zm], "sn" [zn], "sr" [zr], "sv" [zv].

Przykłady:
sbaglio - błąd, pomyłka
sgabello - stołek
snello - szczupły, zwinny
Svedese - Szwed
sveglia - budzik

2. S czytamy jako "z" między samogłoskami

Przykłady:
casa - dom
paese - kraj
riposo - wypoczynek

3. S czytamy jako "s" przed spółgłoskami bezdźwięcznymi, po spółgłoskach i na początku wyrazu przed samogłoską, czyli krótko mówiąc: w pozostałych wypadkach

Przykłady:
ascoltare - słuchać
sala - sala
sale - sól
sole - słońce
studente - student
studentessa - studentka

UWAGA. Osobnymi regułami rządzi się dyftog "sc".

Wymowa (4): Litera Q

Jeśli chodzi o literę "q" (czytamy: ku) sytuacja wygląda następująco:

1. Q + U (czytamy jako "kł")

Jeżeli po literze "q" mamy "u", to czytamy jak "kł" (chociaż niektórzy twierdzą, że bardziej jak "ku").

Przykłady:
qua - tutaj
quaderno - zeszyt
quota - kwota
qui - tutaj
questo - ten, to

Wymowa (3): Litera H

Z literą "h" (czytamy: akka) jest najmniejszy problem - jest po prostu niema.

Przykłady:
ho - mam (czasownik w pierwszej osobie liczby pojedynczej)
hobby - hobby
hotel - hotel

Wymowa (2): Litera G

Literę "g" (czytamy: dżi) w języku włoskim czytamy bardzo różnie.

1. G + A / G + O / G + U (czytamy jako "g")

Przed samogłoskami "a", "o", "u" czytamy jako "g", czyli odpowiednio: "ga" [ga], "go" [go], "gu" [gu].

Przykłady:
gamba - noga
gatto - kot
gola - gardło
guerra - wojna
gufo - sowa
lago - jezioro

2. G + E / G + I (czytamy jako "dż")

Przed samogłoskami "e", "i" czytamy jako "dż", czyli odpowiednio "ge" [dże], "gi" [dżi].

Przykłady:
gelato - lody
gente - ludzie
giro - objazd, krążenie, podróż
gita - wycieczka
legge - prawo
leggere - czytać

3. GH + E / GH + I (czytamy jako "g")

W języku włoskim "h" jest nieme. Literę "g", jeżeli następują po niej "h" i samogłoska "e" albo "h" i samogłoska "i", czytamy jako "g" - czyli odpowiedni: "ghe" [ge] i "ghi" [gi].

Przykłady:
ghetto - getto
ghiaccio - lód
laghi - jeziora
spaghetti - spaghetti ;)

4. G + N (czytamy jako "ń")

Jeżeli po literze "g" mamy "n", to czytamy obie litery jako "ń" - czyli "gn" [ń].

Przykłady:
bagno - łazienka
lavagna - tablica
signore - pan


5. G + LI (czytamy jako "li")

Jeżeli po literze "g" mamy litery "li", to "g" jest nieme - czyli "gli" [li].

Przykłady:
famiglia - rodzina
figlio - syn

Wymowa (1): Litera C

Wymowa włoska i polska są do siebie dość podobne, ale jest trochę wyjątków.

W przypadku litery "C" (czytamy: czi) wygląda to następująco.

1. C + A / C + O / C + U (czytamy jako "k")

Przed samogłoskami "a", "o" i "u" czytamy jako "k", czyli odpowiednio: "ca" [ka], "co" [ko] i "cu" [ku].

Przykłady:
cattivo - zły
cosa - rzecz
cotto - gotowany
cucina - kuchnia
cuore - serce
cura - opieka

2. C + E / C + I (czytamy jako "cz")

Przed samogłoskami "e" i "i" czytamy jako "cz", czyli odpowiedni: "ce" [cze] i "ci" [czi].

Przykłady:
cena - kolacja
cielo - niebo
cinema - kino
cioccolato - czekolada
cipolla - cebula

3. CH + E / CH + I (czytamy jako "k")

W języku włoskim "h" jest nieme. Jeżeli po literze "c" mamy litery "he" i "hi", czytamy jako "k", czyli odpowiednio: "che" [ke] i "chi" [ki].

Przykłady:
che - co
chi - kto
chiesa - kościół
chitarra - gitara

Alfabet włoski (Alfabeto italiano)

Alfabet włoski ma 21 znaków, ale oprócz tego trzeba doliczyć 4 używane do zapisu słów głównie pochodzenia obcego.

Podstawowe 21 znaków (w nawiasie wymowa) to:
A
B (bi)
C (czi)
D (di)
E
F (effe)
G (dżi)
H (akka)
I
L (elle)
M (emme)
N (enne)
O
P (pi)
Q (ku)
R (erre)
S (esse)
T (ti)
U
V (wu, wi)
Z (dzeta)

Cztery zagraniczne znaki to:
J (i lunga)
K (kappa)
W (wu doppia)
Y (i greka, ipsilon)

Bardzo fajnie włoski alfabet i podstawy wymowy przedstawia Alessandro Dall'Aglio w filmiku zamieszczonym na Youtube'e.